Jakie są rodzaje mieszanek odżywczych, stosowanych w leczeniu żywieniowym?Leczenie żywieniowe, polega na odpowiedniej podaży, indywidualnie dobranej mieszanki odżywczej. Można wyróżnić mieszanki własne, przemysłowe oraz łączyć obydwa rodzaje.
Mieszanka własna, to zmiksowana dieta własna, przygotowywana z tych produktów spożywczych, które można kupić. Zatem jej minusem jest niepewny skład. Może wówczas dojść do nieświadomej podaży substancji, na które dziecko wykazuje uczulenie (aspartam, laktoza, gluten, cholesterol i inne tłuszcze). Przygotowanie takiej mieszanki zajmuje dużo czasu i jest trudne. Trzeba wiedzieć, jaką powinna mieć konsystencję i temperaturę. Nie może być ani za gęsta, ani zbyt rozcieńczona, ponieważ w pierwszym przypadku może doprowadzić do zatkania zgłębnika, a w drugim do niedoborów i niedożywienia.
Dieta przemysłowa jest przygotowywana w sterylnych warunkach w fabryce. Ma określony skład odżywczy. Zawiera albo więcej białka, albo węglowodanów itd. Zawartość składników odżywczych jest zachowana w odpowiedniej proporcji. Diety przemysłowe są wolne od tych substancji, które mogą wywoływać uczulenia i problemy z trawieniem. Konsystencja mieszanki jest jednolita i płynna, co wręcz uniemożliwia zatkanie gastrostomii. Są one refundowane przez NFZ, w ramach domowego żywienia dojelitowego. Mieszankę własną i diety przemysłowe można łączyć ze sobą. Ma to na celu zwiększenie kaloryczności i poprawę wartości odżywczych pokarmu.
W jaki sposób można podawać mieszanki i jak powinno wyglądać karmienie przez PEG?
Dietę przemysłową i kuchenną, podaje się dziecku dopiero 6-8 godzin po wykonaniu przezskórnej endoskopowej gastrostomii. Powszechne są następujące metody:
- metoda porcji – polegająca na stopniowej podaży mieszanki za pomocą dużej strzykawki; początkowo jest to około 20ml, podawane co 60 minut, przez kilka lub kilkanaście godzin po założeniu PEG-a; ilość mieszanki zwiększa się stopniowo do 200-500ml, przy czym pamiętamy, by czas karmienia wynosił 10-30minut; zbyt szybkie podanie dużej objętości, może skutkować biegunką; karmienie nie zabiera dużo czasu, więc nie krępuje to swobody dziecka
- wlew ciągły – odbywa się np. metodą grawitacyjną lub za pomocą pompy perystaltycznej, których działanie polega na powolnym podawaniu mieszanki; są to metody czasochłonne i krępujące poruszanie się chorego, ale zapobiegają wystąpieniu biegunek i uczuleń; zestawy do podaży mieszanek wymienia się co 24 godziny, trzeba też pamiętać o 6-8 godzinnej przerwie nocnej w podawaniu mieszanki; są jednak metody pośrednie, dzięki którym mieszankę podłącza się na kilka godzin, po czym jest miejsce na kilkugodzinną przerwę lub mieszankę podaje się nocą podczas snu, wtedy przerwa wypada na kilka godzin dnia; tempo przepływu i zapotrzebowanie kaloryczne ustala lekarz prowadzący.
Jakie są zasady karmienia dziecka z PEG-iem?
1. Przed przystąpieniem do karmienia, trzeba ułożyć dziecko w pozycji siedzącej lub półsiedzącej. Unika się pozycji na plecach i lewobocznej, z uwagi na ryzyko przeciekania pożywienia przez PEG lub jego wędrówkę do górnego odcinka przewodu pokarmowego i możliwość zachłyśnięcia.
2. Gdy dziecko jest w stanie ssać i nie ma ryzyka zadławienia, można kwadrans przed karmieniem podać gumę rozpuszczalną lub skórkę chleba do ssania. Pozwoli to na wydzielanie soków trawiennych, usprawniających rozkład pokarmu.
3. Temperatura mieszanki własnej, nie może przekraczać 40ºC. Diety przemysłowej nie podgrzewamy. Powinna mieć ona temperaturę pokojową.
4. Po podaniu pożywienia lub leku, przepłukujemy gastrostomię wodą przegotowaną, w ilości 20-30ml, za pomocą strzykawki. U małego dziecka ilość wody jest uzależniona od jego masy, co też ustala lekarz.
5. Gdy dziecko może połykać, powinno w ciągu dnia otrzymać do picia herbatę lub wodę niegazowaną. Pozwoli to na utrzymanie motoryki przełyku, jak również na jego rehabilitację. Poza tym zapobiega zmianom zanikowym w obrębie jamy ustnej.
6. Podczas karmienia dojelitowego, pamiętamy o przerwie nocnej lub w ciągu dnia, gdy podajemy mieszanki nocą. Powinna ona wynosić około 6-8 godzin.
7. Istotna jest także rzetelna toaleta jamy ustnej, nawet wtedy, gdy chory nie jest karmiony drogą doustną (mycie zębów i języka szczoteczką i pastą). Warto płukać lub pędzlować jamę ustną łagodnymi środkami do higieny jamy ustnej (płyny do płukania jamy ustnej natłuszczanie oliwą z oliwek). Gdy dojdzie do zapalenia jamy ustnej, wtedy konieczna jest interwencja lekarka i wybór odpowiedniego środka leczącego np. w postaci żelu (Sachol, Aphtin, Borasol, Baikadent, Aperisan) lub płynu dezynfekującego, przeznaczonego także do śluzówek (Octenisept, Tantum VerdeP, rozpuszczona w pół szklanki wody tabletka Chlorchinaldinu).
Jakie są najczęstsze błędy w żywieniu przez gastrostomię?
Do błędów żywieniowych, wywołujących u chorego dyskomfort, np. w postaci biegunek, wzdęć, czy zaparć, jak również przyczyniających się do pojawienia niedoborów, należy:
- zbyt szybka podaż pokarmu do stomii
- podanie za dużej objętości posiłku
- podanie posiłku o za niskiej lub za wysokiej temperaturze
- podawanie zbyt gęstego lub źle zmiksowanego posiłku
- podawanie zbyt rozcieńczonego posiłku
- nieodpowiednia podaż błonnika
- stosowanie źle dobranych diet przemysłowych
Trzeba niwelować takie sytuacje, po to aby wspomagać leczenie, a nie utrudniać. Nieumiejętne wykonywanie mieszanek i karmienie, może przyczynić się do szkód zdrowotnych. Gdy sobie nie radzimy z wykonywaniem mieszanki własnej, warto przejść na dietę przemysłową.
Opracowano na podstawie:
1. Wytyczne European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN) dotyczące sztucznego żywienia dojelitowego - przezskórna endoskopowa gastrostomia (PEG), Medycyna Praktyczna Chirurgia 2006/04, Ostatnia modyfikacja: 21.04.2008, www.mp.pl
2. Bazaliński D, Barańska B., Najczęstsze problemy pielęgnacyjne w opiece nad pacjentem z gastrostomią odżywczą – doświadczenia własne, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2009; 3: 81–88
3. Ignyś I, Mańkowski P., Bączyk I., Jankowski A., Przezskórna endoskopowa gastrostomia (PEG) u dzieci, Borgis - Nowa Pediatria 2/2003, s. 114-117
4. Poradnik dla pacjentów z PEG: http://www.nutricia.com.pl/images/dokumenty/Poradnik_dla_pacjentow_z_PEG.pdf
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz