Opieka dziecka po założeniu PEGa - pielęgnacja PEGa

Na co trzeba zwrócić uwagę opiekując się dzieckiem po zabiegu i pielęgnując PEG?

Dziecko po założeniu gastrostomii metodą endoskopową, pozostaje w szpitalu dobę. W ciągu tej doby, tzw. „doby zero”, otrzymuje dożylnie płyny zlecone przez lekarza prowadzącego. Lekarz i/lub pielęgniarka kontrolują stan rany, a także sprawdzają, czy istnieje możliwość przemieszczenia zgłębnika o około 5mm, po umieszczeniu gazika „Y” pod płytką zewnętrzną.

Pierwsza zmiana opatrunku, ma miejsce rano w pierwszym dniu po założeniu PEG-a. Gaziki wymienia się do momentu powstania prawidłowej ziarniny rany, czyli do około tygodnia. Po usunięciu gazika „Y”, zdejmuje się płytkę i dokonuje oględzin okolic PEG-a, pod kątem wystąpienia objawów infekcji lub alergii.

Przed założeniem opatrunku przemywa się okolice gastrostomii zleconym środkiem dezynfekującym i dokładnie osusza. Następnie, wykonuje się manewr wsunięcia PEG-a na około 2-3cm w głąb żołądka, obrócenia go o około 180º i z powrotem delikatnie wyciąga, do momentu wyczucia oporu. Takie działanie zapobiega powstaniu zrostów.

Następnie zakłada się opatrunek z jałowego gazika, przeciętego na kształt „Y” i mocuje się płytkę, tak aby zapewnić swobodę 5 milimetrową. Następnie na PEG zakłada się jałowy opatrunek.

W pierwszej dobie, dożylnie podaje się dziecku połowę zalecanych płynów, a drugą połowę przez gastrostomię. Zazwyczaj jest to herbata i woda. Przez kolejne doby, zwiększa się ilość i objętość posiłków podawanych przez PEG, po to aby w czwartej dobie dziecko już otrzymało należny, pełnowartościowy „posiłek”.

Gdy rana wokół stomii prawidłowo się goi i minął czas wstępnego gojenia, wówczas opatrunki zmieniamy co 2-3dni. Mycie wodą z mydłem o pH 5,5, stosuje się w przypadku całkowitego zagojenia, czyli około 1-2 tygodni po założeniu PEG-a. Przed myciem usuwamy gazik i płytkę, a przed jego ponownym założeniem, dokładnie osuszamy skórę i PEG (zapobieganie odparzeniom i infekcjom). Po podaniu pokarmu lub leków, dokładnie przepłukujemy zgłębnik 25-40ml wody przegotowanej. Końcówkę, do której podawany jest pokarm, także myjemy, za pomocą małej szczoteczki i czystej wody, najlepiej przegotowanej.

Czego nie można używać do pielęgnacji skóry wokół PEG-a?

Aby nie doprowadzić do podrażnień skóry w okolicach gastrostomii, odradza się stosowanie oliwki, talków, kremów i tłustych maści. Mogą one podrażniać i stanowić przyczynę zakażenia. Ponadto istnieje zagrożenie, że substancja natłuszczająca pogorszy stabilność i przyczepność PEG-a.

Oprócz tego zwraca się uwagę na ryzyko złego oddziaływania składników talku, kremu, oliwki itp., na materiał z którego PEG jest wykonany. Może dojść do jego rozciągnięcia lub przerwania ciągłości. Podobnie ma się sprawa ze środkami odkażającymi, które zawierają fenoksyetanol (Octenisept) i jodynę (Betadyna, Braunol, Skinsept color, Povidione, Polodine-R). W razie infekcji lekarz przepisze odpowiedni lek.

Jak sprawdzamy położenie PEG-a?

Położenie PEG-a sprawdzamy za pomocą papierka lakmusowego, każdorazowo przed karmieniem i wówczas gdy położenie zgłębnika budzi wątpliwości. Czynność wykonujemy nie rzadziej niż trzy razy dziennie. Wygląda to następująco:

• odciągamy strzykawką niewielką ilość treści żołądkowej
• nanosimy ją na papierek lakmusowy i czekamy na wynik
• porównujemy go z wzorem, określającym poziom pH, na podstawie zabarwienia papierka

Gdy pH jest niższe niż 5,5, a papierek barwi się na kolor czerwony, wówczas położenie PEG-a jest dobre i można przystąpić do karmienia. Gdy pH jest wyższe niż 5,5 – wtedy nie wolno karmić i trzeba skonsultować się z lekarzem.

Jak sobie radzić z najczęstszymi problemami z PEG-iem?

Podczas użytkowania PEG-a mogą pojawić się pewne przeszkody. Najczęściej dochodzi do zatkania zgłębnika, jego uszkodzenia lub wypadnięcia. Oto w jaki sposób można próbować radzić sobie z nimi:

Niedrożność PEG-a

W przypadku zatkania PEG-a, próbujemy go „przetkać”, płukając zgłębnik ciepłą wodą lub wodą gazowaną i aspirując treść za pomocą strzykawki, przez odciągnięcie jej tłoka. Gdy mimo to nie udaje się otrzymać drożności, należy skonsultować się z lekarzem lub pielęgniarką. W tym problemie, podkreśla się istotę systematycznego płukania PEG-a po podaży mieszanki lub leku. Nie bez znaczenia jest również stopień zmiksowania posiłku. Dla pewności, prze podaniem, można go przecedzić przez sito.

Uszkodzenie gastrostomii

Gdy PEG przecieka, ma widoczne mechaniczne uszkodzenia, w postaci otworów lub pęknięć, konieczna jest wizyta u lekarza i wymiana nieszczelnej części zestawu.

Jako zapobieganie takiej sytuacji, można przyjąć pielęgnację PEG-a i skóry w okolicach gastrostomi, za pomocą środków nie wchodzących w reakcje z tworzywem PEG-a. Zazwyczaj są one precyzyjnie wskazywane przez producenta gastrostomii (pasty stomijne, opatrunki hydrokoloidowe) lub lekarza.

Wypadnięcie PEG-a

Jeżeli zgłębnik wypadł, pozostaje nam założyć jałowy opatrunek na otwór po PEG-u i udać się do lekarza. Trzeba w miarę szybko podjąć decyzję o aplikacji nowego, z powodu możliwości szybkiego zarośnięcia przetoki.

Poza tym, w ramach profilaktyki, położenie PEG-a można ustabilizować opatrunkiem i przylepcem oraz bandażem elastycznym, albo siatką typu codofix. Oprócz takich środków, zaleca się również kontrolę ułożenia chorego dziecka podczas odpoczynku w łóżku lub podczas snu (owinięcie prześcieradłem, stosowanie specjalnych rękawów krępujacych ruchy rąk).